Nauka w remoncie

Nauka w remoncie

Gość Niedzielny

Największym problemem szkolnictwa wyższego jest niedofinansowanie. Ale same pieniądze niczego nie załatwią. Gdy wiadro jest puste, zanim wleje się do niego wodę, trzeba sprawdzić, czy nie ma w nim dziury.

Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego przedstawiło do konsultacji społecznych i resortowych dwa projekty ustaw reformujących szkolnictwo wyższe. To one mają zatkać dziurę w wiadrze, zanim ktokolwiek zdecyduje się wlać do niego wodę. Czytając przedstawione projekty ustaw, można odnieść wrażenie, że do naprawy kulawego systemu wystarczą trzy ruchy. Wprowadzenie w niektórych przypadkach odpłatności za studia, uproszczenie procedury habilitacyjnej oraz podzielenie instytutów badawczych na lepsze i gorsze. To jednak stanowczo za mało….

Przebudowa polskiej nauki jest potrzebna. To, co zaproponowało ministerstwo, to zaledwie jedna cegiełka. Kiedy będzie reszta? Uproszczenie procedury habilitacyjnej jest dobrym pomysłem. Podzielnie ośrodków naukowych na lepsze i gorsze też. Choć ten proces, bez ministerialnych rozporządzeń, i tak ma miejsce, dobrze, że urzędnicy w Warszawie dostrzegają, że za dobrą pracę należy się więcej pieniędzy. Kompletnym nieporozumieniem jest jednak utrudnianie zdobywania dodatkowej wiedzy tym, dla których jeden kierunek to za mało. Niewielu będzie stać na to, by za niego zapłacić, tym bardziej że studiując podwójnie, nie ma szans na znalezienie czasu na pracę. Kwestie nadużyć związanych z wypłacaniem stypendiów socjalnych można rozwiązać w inny sposób. Zwolnione z opłat za drugi kierunek są tylko osoby, które znajdą się wśród 10 proc. najlepszych studentów na roku. To marna pociecha. Nie jest łatwo być wybitnym, gdy studiuje się dwa kierunki. Pozostałe 90 proc. to nie lenie i symulanci. To w przeważającej części ludzie, którzy chcą dodatkowo poszerzyć swoje horyzonty. Przygotowywane w ministerstwie nauki zmiany uderzają w takie osoby.

Studenci wobec reformy

„Uczelnie dla studentów” czyli studenci wobec reformy

serwis PSRP

2009-07-09 15:00

Doceniając determinację obecnego kierownictwa Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego w inicjowaniu niezbędnych reform modelu kształcenia polskich studentów, przedstawiamy informację o strategicznych priorytetach Parlamentu Studentów RP oraz uwagi do konkretnych punktów „Założeń do nowelizacji ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym oraz ustawy o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz stopniach i tytule w zakresie sztuki”. Reforma szkolnictwa wyższego powinna przede wszystkim służyć obaleniu archaicznego systemu kształcenia, który istnieje bardziej dla kadry akademickiej niż dla studentów. Osią tego patogennego systemu są kierunki studiów i standardy kształcenia, przez które student jest zmuszony uczęszczać na przedmioty, w żaden sposób niesłużące jego rozwojowi osobistemu, czy zdobywaniu kompetencji koniecznych na rynku pracy, a tworzone są dla „etatów” nauczycieli akademickich. System ten nie jest oparty na umiejętnościach, jakie student zdobywa w czasie studiów, a na treściach przedmiotów i ich nazwach.[…] Istotnym elementem chorego systemu są minima kadrowe, których spełnienie jest podstawowym warunkiem legalnego prowadzenia studiów na danym kierunku i podstawowym kryterium „oceny jakości kształcenia”. Studenci nie mają przez to możliwości korzystania z wiedzy praktyków, dobrych dydaktyków czy wykładowców z zagranicy, gdyż uczelnie muszą przede wszystkim opłacić odpowiednią liczbę „samodzielnych pracowników naukowych”.[…] Także aktualny system finansowania uczelni w zbyt wysokim stopniu oparty jest o dotacje podmiotowe – niemotywujące do rozwoju oraz tłumiące zdrową konkurencję. Uczelnie niepubliczne, których obecność na rynku usług edukacyjnych stanowi istotny bodziec dla oczekiwanych zmian, mających poprawić efektywność funkcjonowania uczelni publicznych, są obecnie pozbawione szans na równorzędne konkurowanie z […] uczelniami publicznymi. System finansowania nie sposób też nazwać sprawiedliwym w sytuacji, w której jedynie 1/3 studentów, wyłącznie studiów stacjonarnych na uczelniach publicznych, nie płaci za studia. Parlament Studentów RP zwraca uwagę na lawinowo rosnącą ilość przykładów na absurdalność systemu stypendialnego. […] Kredyty studenckie, które miały zrewolucjonizować system pomocy materialnej są obecnie mało popularne i nie służą najbiedniejszym, m.in. z powodu wysokich progów poręczeń oraz sztywnych reguł spłat kredytu. Parlament Studentów RP może zaakceptować tylko takie zmiany w szkolnictwie wyższym, które nie będą stanowiły alibi dla zmniejszenia globalnych nakładów na szkolnictwo wyższe, między innymi na bezpośrednie i pośrednie wsparcie dla studentów . Partnerstwo studentów w systemie szkolnictwa wyższego to wciąż sloganw obliczu rzadko spotykanych w Europie regulacji, które w dużym stopniu uzależniają samorządy studenckie oraz Parlament Studentów RP od władz uczelni oraz Ministerstwa. W sektorze zauważalny jest brak istotnych zabezpieczeń przed nieuczciwymi praktykami ze strony uczelni. Ten problem staje się coraz bardziej dotkliwy, ponieważ studenci nie mają podstawowej wiedzy o prawnych aspektach relacji z uczelnią i padają ofiarą posiadających w tym obszarze przewagę wiedzy i doświadczenia pracowników nieuczciwych uczelni. Ministerstwo przedstawiło szereg rozwiązań, które z perspektywy studenta są szczególnie warte podkreślenia. Część z nich podkreślamy w pełnym tekście stanowiska. Z tych pomysłów MNiSW nie powinno się wycofywać, a w niektórych przypadkach zaproponować wręcz bardziej pogłębione zmiany. Parlament Studentów widzi jednocześnie konieczność istotnych poprawek w założeniach nowelizacji. Wśród nich na szczególną uwagę zasługują następujące postulaty, które razem tworzą „Studenckie 10 punktów”. „Studenckie 10 punktów” 1. Reforma procesu kształcenia – likwidacja kierunków studiów,wprowadzenie elastycznych ścieżek kształcenia, oparcie programów studiów na Krajowych Ramach Kwalifikacji, efektach kształcenia. Jedyną przeszkodą dla możliwości samodzielnego kreowania programów studiów – negatywna ocena instytucjonalna 2. Reforma polityki kadrowej – likwidacja minimów kadrowych 3. Zwiększenie dostępności do szkolnictwa wyższego w oparciu o zmianę zasad finansowania studiów jako alternatywa dla odpłatności za drugi i kolejny kierunek studiów. Rzeczywiste zwiększenie dostępności możliwe po uprzednim spełnieniu następujących zasad: a. Środki publiczne powinny iść za studentem, a w wyniku jego decyzji kierowane do uczelni, b. Środki powinny trafiać także na uczelnie niepubliczne, by umożliwić istotnej części studentów studiów dziennych bezpłatne kształcenie, c. Powinien zostać stworzony mechanizm gwarantujący zachowanie liczby bezpłatnych miejsc na studiach przynajmniej na dotychczasowym poziomie, d. Powinny zostać wprowadzone Krajowe Ramy Kwalifikacji, z uwzględnieniem likwidacji kierunków studiów, która zniweluje problemy związane z obecnym procesem kształcenia, będące jednym z głównych powodów podejmowania studiów na kolejnych kierunkach, e. Samodzielnym instrumentem do rozliczania bezpłatnego toku studiów nie mogą być punkty ECTS. 4. Zmiana sposobu dystrybucji środków na pomoc materialną 5. Likwidacja stypendium „naukowego” w dotychczasowym kształcie – wprowadzenie stypendium za osiągnięcia uczelniane (średnia ocen tylko jednym z kryteriów) 6. Gruntowna reforma kredytów studenckich a. Stworzenie Państwowego Funduszu Poręczeń kredytów i pożyczek studenckich. b. Możliwość wyboru różnej wysokości przyznanego kredytu c. Wprowadzenie progresywnej metody spłaty kredytu 7. Stworzenie mechanizmów zabezpieczających studentów przed nieuczciwymi praktykami ze strony uczelni a. Stworzenie zamkniętego katalogu usług edukacyjnych, za które uczelnia publiczna i niepubliczna może pobierać opłaty b. Wprowadzenie obowiązkowych powszechnych i szczegółowych umów dotyczących świadczenia usług edukacyjnych zawieranych między studentami i uczelnią c. Wprowadzenie ustawowych odsetek za nieterminowe wypłacanie świadczeń z winy uczelni 8. Zachowanie zasady obowiązku dokumentowania przebiegu studiów na życzenie studenta w dokumencie będącym jego własnością i stale w jego dyspozycji 9. Zmiany regulacji na rzecz niezależności ruchu studenckiego w Polsce a. Zmiana sposobu finansowania oraz rozliczania PSRP. Konieczne jest ustawowe ustalenie stałej kwoty uzależnionej od liczby studentów, według której finansowana byłaby działalność PSRP, waloryzowana o czynnik inflacji. b. Zastosowanie wobec PSRP przepisów analogicznych do KRASP (art. 54 ust. 3 ustawy PSW.) c. Określenie stałej części budżetu uczelni na cele studenckie 10. Obowiązek pisemnych odpowiedzi organów uczelni na zapytania organów PSRP w indywidualnych sprawach studentów. W załączniku pełny tekst stanowiska oraz informacja prasowa.

Załączniki 1. Stanowisko (1170 KB) 2. Informacja prasowa (596 KB)