10 października podczas posiedzenia Senatu UW prof. Marcin Pałys, rektor UW zaprezentował materiał roboczy opracowany przez zespół rektorski „Uniwersytet Warszawski a nowa ustawa o nauce i szkolnictwie wyższym. Nauka, kształcenie, szkoły doktorskie, rada uczelni (pdf)”. Dokument powstał w wyniku dyskusji prowadzonych w ubiegłym roku podczas spotkań otwartych dla społeczności, pracy think tanków, rozmów zespołu rektorskiego z radami wydziałów. Materiał stanowi punkt wyjścia do dalszej debaty. Konkluzje z dyskusji dotyczącej zaprezentowanego materiału, która odbyła się na posiedzeniu Senatu, zostaną zawarte w kolejnych opracowaniach……
Od 1 października br. wydziały uczelni z najgorszą oceną działalności badawczej nie mogą nadawać habilitacji. A władze uczelni będą zobligowane, by studentkom w ciąży zapewnić indywidualny tok studiów. O zmianach, jakie pojawią się w tym roku akademickim na uczelniach, mówi PAP wiceminister nauki Piotr Müller..
…Wiceminister nauki i szkolnictwa wyższego Piotr Müller pytany w rozmowie z PAP, jak zmieni się praca na uczelniach w najbliższym roku akademickim, odpowiedział: „Środowisko akademickie będzie skupiać się na debacie, jak w najbliższym czasie zmieniać swoje uczelnie”. Uczelnie mają rok, by wypracować nowe statuty i nową strukturę uczelni, która lepiej będzie odpowiadać wymogom nowej ustawy. „A to będzie budziło emocje, bo uczelnie zyskają większe możliwości decydowania o swojej strukturze” – dodał.
Konstytucję dla Nauki odróżnia się od obowiązujących dotychczas przepisów to, że stawia na wolność i jakość. Wyższa jakość kształcenia studentów to kwestia kilku lat; przełom w badaniach naukowych nastąpi w ciągu 5 lat – ocenił w rozmowie z szef resortu nauki Jarosław Gowin…..
Wicepremier uważa, że efekty reform będą przychodzić stopniowo. „Pewne zmiany już są widoczne np. w tym roku uzyskaliśmy najwięcej grantów ERC (Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych – przyp. PAP) w historii naszej obecności w UE. To nie jest przypadek. Ta liczba grantów ERC powoli, ale systematycznie rośnie. Tak samo rośnie pozycja polskich uczelni w rankingach międzynarodowych” – powiedział.
Jako inny przykład szerszej autonomii uczelni, którą te uzyskają po wejściu w życie nowych przepisów, szef resortu nauki wskazał zamianę dotacji na rzecz subwencji. „Do tej pory uczelnie otrzymują dotacje i wszystkie środki finansowe są bardzo precyzyjnie naznaczone przez ministerstwo i mogą być wykorzystywane na określone cele. Po wejściu w życie Konstytucji dla Nauki uczelnie będą otrzymywały subwencje, czyli pewną ogólną sumę pieniędzy i same będą jak najsensowniej te środki wykorzystywać” – mówił.(PAP)
Odejście od sztucznego zawężania badań, dostosowanie klasyfikacji dyscyplin do standardów międzynarodowych i możliwość uczciwej oceny działalności naukowej – to podstawowe cele nowego rozporządzenia w sprawie dyscyplin. Projekt na etapie konsultacji był szeroko dyskutowany. Pod wpływem argumentów środowiska dokonano korekt niektórych założeń. Jak wygląda wobec tego ostateczna wersja dokumentu?
Astronomia pozostaje odrębną dyscypliną w ramach dziedziny nauk ścisłych i przyrodniczych – to najważniejsza zmiana względem pierwotnego projektu rozporządzenia w sprawie dziedzin naukowych i dyscyplin naukowych oraz dyscyplin artystycznych. ……
Podział dyscyplin nie jest autorskim pomysłem Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Punktem wyjścia do budowy klasyfikacji jest systematyka dziedzin i dyscyplin przyjęta przez Organizację Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD).
Zaproponowana w projekcie klasyfikacja została opracowana w oparciu o propozycję przygotowaną przez przedstawicieli Centralnej Komisji ds. Stopni i Tytułów, Komitetu Polityki Naukowej, Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich, Rady Głównej Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz Komitetu Ewaluacji Jednostek Naukowych.
***
Rozporządzenie wchodzi w życie 1 października 2018 roku.
Wraz z wejściem w życie 1 października nowej ustawy o szkolnictwie wyższym nie nastąpi rewolucja – powiedział PAP minister nauki i szkolnictwa wyższego Jarosław Gowin. Według niego najważniejszym zadaniem uczelni w najbliższym roku będzie przygotowanie nowych statutów. ….Według Gowina na transformacji na uczelniach skorzystają głównie młodzi pracownicy naukowo-dydaktyczni. Będzie to miało związek z likwidacją tzw. minimów kadrowych. „Minima kadrowe powodowały, że na wielu uczelniach, zwłaszcza tych małych, zatrudniano profesorów emerytowanych, którzy niekoniecznie pasowali do profilu uczelni, do profilu kierunku, ale – jak to się mówi – +dawali uprawnienia+. Teraz już nikt nie będzie musiał dawać tych uprawnień, w związku z tym spodziewam się, że rozpocznie się proces odmładzania kadry naukowo-dydaktycznej. Moim zdaniem będzie to zdecydowanie pozytywne zjawisko” – powiedział.
„Nie jest przypadkiem, że wdrażanie ustawy zaczynamy od spotkania ze środowiskiem samorządów studenckich. Środowiskiem, które reprezentuje 1,5 mln rzeszę młodych, ambitnych, zdolnych Polaków” – powiedział minister…..
Przewodniczący Parlamentu Studentów RP Tomasz Tokarski powiedział, że „Ustawa 2.0 jest dobrym aktem prawnym dla studentów”. Ocenił, że podczas przygotowywania przepisów resort nauki był otwarty na oczekiwania i potrzeby studentów.
W tegorocznym rankingu po raz 16. za najlepszą uczelnię świata został uznany amerykański Harvard. Na drugim i trzecim miejscu, tak jak w ubiegłym roku, znalazły się: amerykański Stanford oraz brytyjski Cambridge.
W tegorocznym zestawieniu po raz kolejny znalazły się dwie polskie uczelnie – Uniwersytet Warszawski oraz Uniwersytet Jagielloński.
Uniwersytet Warszawski, tak jak w ubiegłym roku, znalazł się w czwartej setce rankingu. Tak klasyfikowane UW było od początku istnienia rankingu, jedynie w 2016 r. zanotowano spadek uczelni do piątej setki.
Z kolei Uniwersytet Jagielloński wciąż zajmuje miejsce w piątej setce zestawienia. W latach 2004-2015 uczelnia była lepiej pozycjonowana w rankingu, znajdowała się w czwartej setce. W 2016 r. UJ przesunęło się jednak do dalszej setki i od tego czasu podobny wynik się utrzymuje.
Dokładne miejsca uczelni na rankingu znane jest tylko w przypadku 100 najlepszych uczelni świata. Pozostałe uczelnie wymieniane są już tylko w grupach liczących 50 lub 100 uczelni.
Konstytucja dla Nauki zacznie obowiązywać od najbliższego roku akademickiego, czyli od 1 października 2018 roku. Ze względu na głęboki charakter zmian w funkcjonowaniu uczelni, jaki wprowadzi ustawa, Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego będzie aktywnie wspierać społeczność akademicką we wdrażaniu ustawy. MNiSW przeprowadzi szkolenia dla pracowników administracyjnych uczelni, a także wyda poradniki i broszury informacyjne. O szczegółach resort nauki będzie informował wkrótce.
Konstytucja dla Nauki została podpisana przez Prezydenta RP – Andrzeja Dudę. Oznacza to, że wejdzie w życie z dniem 1 października 2018 r. Reforma, której domagało się od lat środowisko akademickie, ma na celu stworzenie jak najlepszych warunków do rozwoju polskiej nauki, a także kształcenia kadr przyszłości. Jest pierwszą od lat kompleksową zmianą podejścia do badań naukowych, nauczania studentów i zarządzania uczelnią.
… Reforma zacznie obowiązywać od 1 października tego roku, jednak środowisko akademickie jest przygotowane na zmiany – wspólne prace nad ustawą trwają bowiem od 2,5 roku, a wdrożenie reformy rozłożone jest na kilka lat. Co reforma zmienia w funkcjonowaniu uczelni i jakie korzyści niesie za sobą dla poszczególnych uczestników systemu szkolnictwa wyższego i nauki?
Prezydent Andrzej Duda podpisał w środę ustawę Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce oraz przepisy ją wprowadzające. To całościowa reforma szkolnictwa wyższego; zakłada duże zmiany m.in. w działaniu uczelni, ich finansowaniu, karierze naukowej.
….Projekt ustawy wywołał dyskusje także w obozie rządzącym. Zastrzeżenia do reformy wicepremiera Gowina zgłaszali ważni politycy PiS, w tym wicemarszałek Sejmu i szef klubu parlamentarnego PiS Ryszard Terlecki. W związku z uwagami płynącymi z koalicji, a także ze środowiska akademickiego, resort nauki w toku sejmowych prac rekomendował przyjęcie licznych poprawek. Po pierwszym czytaniu sejmowa Komisja Edukacji, Nauki i Młodzieży przyjęła 160 poprawek. Wtedy m.in. zmniejszono kompetencje rady uczelni (nie wybiera ona rektora). W tamtej turze poprawek dano też uczelniom, które otrzymały w danej dziedzinie ocenę B+, możliwość otwierania kierunku studiów bez zgody ministra.
W czerwcu przeciw zapisom projektu Ustawy 2.0 w różnych miejscach Polski organizowane były protesty. Strajki okupacyjne bądź akcje protestacyjne zorganizowano m.in. na Uniwersytecie Warszawskim, Uniwersytecie Jagiellońskim, Uniwersytecie Gdańskim, Uniwersytecie Wrocławskim czy AGH. Sprzeciw wobec ustawy wyraziły również części środowisk na Uniwersytecie Łódzkim, Opolskim, Rzeszowskim czy w Białymstoku, a także NSZZ Solidarność przy kilku uczelniach. Były to protesty organizowane oddolnie, przez Akademicki Komitet Protestacyjny…..Od protestów odcięły się samorządy studentów tych uczelni i władze placówek. Poparcie dla ustawy podtrzymały instytucje ustawowo reprezentujące środowisko akademickie: Parlament Studentów RP, Krajowa Reprezentacja Doktorantów, Konferencja Rektorów Publicznych Szkół Zawodowych (KRePSZ). Poparcie wobec ustawy podtrzymała też sieć małych i średnich uczelni akademickich zrzeszająca 25 szkół wyższych.
Matematyka i fizyka – te dwa kierunki prowadzone Uniwersytecie Warszawskim awansowały w tegorocznej edycji Shanghai’s Global Ranking of Academic Subjects (GRAS). Zajęły odpowiednio 51 i 75 miejsce, podczas gdy rok temu zostały sklasyfikowane na miejscach: 101-150 oraz 151-200….Sukces UW nie przełożył się jednak na lepsze sklasyfikowanie polskich uczelni w rankingu ogólnym. Najlepsze miejsce zajmuje warszawska uczelnia, która została sklasyfikowana w czwartej setce rankingu. Kolejny Uniwersytet Jagielloński – w piątej……- Ulokowanie w ciągu 10 lat zapowiadanych przez Gowina 50 mld zł w liczne, także mniejsze szkoły może niewiele zmienić. Warto też zwrócić uwagę na źródła dotacji. W Polsce środki pochodzą głównie z grantów i programów rządowych. Za granicą gro kwot to pieniądze prywatnych inwestorów oraz korporacji, traktujących szkoły wyższe jak swój hub innowacji oraz przestrzeń rekrutacji talentów. Wielu absolwentów najlepszych uczelni świata już po opuszczeniu murów zasila je znacznymi kwotami w ramach działalności filantropijnej i z poczucia przynależności do tego elitarnego grona – dodaje prezes Elabu.
Moim zdaniem ustawa wymaga weta. Opinie na jej temat idą w poprzek podziałów politycznych
— mówi w rozmowie z portalem wPolityce.pl prof. Wojciech Polak, historyk, przewodniczący Kolegium Instytutu Pamięci Narodowej.
tak naprawdę większość polityków prawicy oraz pracowników wyższych uczelni jest przeciwna tej ustawie. Poprawki, które były bardzo liczne i wprowadzane na różnych etapach, w gruncie rzeczy mają charakter kosmetyczny. Dotyczyły różnych drobnych spraw formalnych, czy pewnych mechanizmów, ale nie rzeczy najważniejszych. Te, jak były na początku ustawy, tak przeszły przez wszystkie szczeble legislacyjne.
Które z nich ma Pan na myśli?
Ta ustawa likwiduje autonomię wyższych uczelni, zwłaszcza wewnętrzną, wprowadza wszechwładzę rektora. Wprowadza też system ocen pracowników naukowych czy też dyscyplin na danych uczelniach, który doprowadzi w praktyce w ciągu kilku, góra 10 lat, do degradacji większości polskich uczelni regionalnych i do likwidacji licznych kierunków, zwłaszcza humanistycznych. Ustawa 2.0 właściwie dewastuje cały system funkcjonowania i zarządzania uczelniami, np. znosi wydziały autonomiczne……Wprowadza dziwne rozwiązania, jak np. stanowisko profesora dydaktycznego bez habilitacji, który będzie miał wszelkie uprawnienia pracownika samodzielnego. Stanowisko to będzie rozdawane za wybitne osiągnięcia dydaktyczne, ale do końca życia taki pracownik nie będzie musiał prowadzić żadnej pracy naukowej. Jest to sprzeczne z humboldtowską zasadą, że na uczelni powinni pracować ludzie, którzy łączą pracą naukową z dydaktyczną.
…….Polskich czasopism na listach międzynarodowych w praktyce bowiem nie ma. Głównie z tej przyczyny, że nikogo np. w USA nie obchodzi życie sejmikowe szlachty na Podlasiu i nikt nie opublikuje artykułu na ten temat. Humanistyka ma swoją specyfikę krajową i naukowcy publikują w pismach krajowych, które są dobre, poważane i szanowane. Teraz prawie wszystkie one zostaną uznane za niewiele warte…..
….System szkolnictwa wyższego i nauki funkcjonuje z poszanowaniem standardów
międzynarodowych, zasad etycznych i dobrych praktyk w zakresie kształcenia
i działalności naukowej oraz z uwzględnieniem szczególnego znaczenia społecznej
odpowiedzialności nauki.
Posłowie i senatorowie poparli ustawę reformującą polskie szkolnictwo wyższe i naukę. Tym samym 2,5-letni proces powstawania Konstytucji dla Nauki dobiega końca. Ustawa trafi teraz na biurko głowy państwa – prezydent będzie miał 21 dni na jej podpisanie. Reforma to przede wszystkim wzmocnienie uczelni regionalnych, podwyżki dla nauczycieli akademickich, podniesienie jakości studiów i kształcenia praktycznego. Konstytucja dla Nauki stwarza warunki do doskonałości naukowej i proponuje nowe ścieżki kariery – zarówno dla doktorantów (szkoły doktorskie), jak i dla nauczycieli akademickich (dydaktyczna ścieżka kariery)……..
Polska powinna być miejscem, do którego będą przyjeżdżać studenci z różnych zakątków świata i wyjeżdżać z poczuciem, że rozwija się tu ważna część światowego dziedzictwa naukowego – mówi wiceminister Piotr Dardziński w rozmowie z Jakubem Pydą z „Teologii Politycznej Co Tydzień”: „Spór o uniwersytet”….
……Ustawa – którą nazywamy Konstytucją dla Nauki – odchodzi od jednego z podstawowych paradygmatów dotychczasowego ustroju szkolnictwa wyższego. Wedle starego modelu zakładano, że o kompetencji uczelni rozstrzyga liczba zatrudnionych doktorów, doktorów habilitowanych czy profesorów. W nowym porządku decydującym kryterium będzie zaś dorobek naukowy. Co to oznacza w praktyce? Wyobraźmy sobie taki ośrodek, którego kadrę nie wzbogaca zbyt wielu dostojnych profesorów i doktorów habilitowanych, lecz świetni, aktywni doktorzy o dużym dorobku akademickim. W świetle planowanego modelu parametryzacji ta uczelnia będzie miała szansę nabyć takie uprawnienia, jakie dziś mają tylko największe ośrodki. Kluczowe jest tu, aby zrozumieć, że jeśli zmieniamy kryterium liczebności kadry na jej jakość, to tam, gdzie jest tej kadry mniej, istnieje większa szansa, aby uczelnia mogła się szybciej rozwijać. Ustawa 2.0 jest tak skonstruowana, aby istotnie podnosiła poziom doskonałości polskich uczelni……
W kierownictwie politycznym Prawa i Sprawiedliwości zapadła decyzja o poparciu projektu ustawy 2.0 reformującej system szkolnictwa wyższego – poinformował PAP szef klubu PiS, wicemarszałek Sejmu Ryszard Terlecki. „Projekt ustawy uległ znacznym zmianom i jest możliwy do zaakceptowania” – dodał.
……Podczas prac w komisji do projektu Prawa o szkolnictwie wyższym i nauce zgłoszono 90 wniosków mniejszości, a do projektu przepisów wprowadzających ustawę – 2 wnioski mniejszości. Dodatkowo, podczas drugiego czytania do projektu zgłoszono 92 poprawki; komisja rekomendowała przyjęcie ponad 60 z nich. Ponadto do ustawy o przepisach wprowadzających zgłoszono 30 poprawek, a 26 rekomendowano. Wszystkie z rekomendowanych poprawek to poprawki rządowe.
– Wszystkie przepisy dotyczące studentów powstały w ścisłej współpracy z Parlamentem Studentów – przekonuje wicepremier Jarosław Gowin
W czwartek nasi czytelnicy mogli zadawać pytania ministrowi nauki i szkolnictwa wyższego w ramach akcji zorganizowanej na Twitterze przez „Rzeczpospolitą” pod hasztagiem #zapytajgowina. Wicepremier odpisywał internautom na żywo, poniżej przedstawiamy wybór najciekawszych pytańi odpowiedzi…
Jak ocenia pan szanse na poprawę pozycji polskich uczelni na arenie międzynarodowej?
W ostatnim rankingu QS duża grupa polskich uczelni podniosła swoją pozycję. Spodziewamy się podobnych wyników w sierpniu, kiedy ogłoszony zostanie ranking szanghajski. Liczę, że UW wejdzie do trzeciej setki. Ale to nas nie satysfakcjonuje. Celem jest co najmniej druga setka dla najlepszej polskiej uczelni w ciągu trzech–pięciu lat, a za jeszcze kolejne trzy–pieć lat awans do pierwszej setki….
Czy w Klubie PiS będzie dyscyplina w trakcie głosowania nad ustawą?
Wszystkie projekty rządowe z zasady objęte są dyscypliną. Podczas wczorajszego posiedzenia marszałek Ryszard Terlecki zapowiedział, że Klub ustawę poprze.
…….Wczoraj poparcie reformy udzieliły wszystkie państwowe wyższe szkoły zawodowe i uczelnie średnie, też rzekomo zagrożone przez moją reformą
— powiedział.
Demokracja nie polega na tym, że pod wpływem protestów małych grupek wyraźna większość ma zrezygnować z szansy, jaką jest ta reforma
— podkreślił.
Wszyscy rzetelni dyskutanci podkreślają, że ta reforma, zdecydowanie poszerza autonomię uczelni. Cały szereg spraw, które zostały uregulowane na poziomie ustawy, zostaną przeniesione na poziom statutu
— dodał.
Ja bym chciał, by wydobyć ogromny potencjał tkwiący w środowiskach akademickich i pokazać, że są one różnorodne
Protesty na uczelniach nie zatrzymają zmian w szkolnictwie wyższym. W czwartek i piątek reformą będzie zajmował się Sejm, później Senat.
W najbliższy czwartek wieczorem lub w piątek rano odbędzie się finalne głosowanie w Sejmie nad reformą nauki i szkolnictwa wyższego Jarosława Gowina. Później ustawa trafi do Senatu. Jak jednak wynika z naszych informacji, na ostatnim etapie prac w Sejmie Ministerstwo Nauki zgłosi ok. 50 kolejnych poprawek do ustawy…..
…Ministerstwo zaproponowało więc poprawkę, zgodnie z którą rada uczelni będzie wskazywać jedynie kandydatów na to stanowisko, po zaopiniowaniu przez Senat. Wyboru będzie dokonywało wyłącznie kolegium elektorów. Przepis w takim kształcie poparła wczoraj podczas głosowania większość parlamentarzystów. …Spore kontrowersje wywołała natomiast zmiana, zgodnie z którą członkiem rady może być osoba, która do dnia rozpoczęcia kadencji nie skończyła 67 lat…..
Ranking Szkół Wyższych Perspektywy 2018: na czele (ex aequo)Uniwersytet Jagielloński i Uniwersytet Warszawski, trzecie miejsce zdobyła Politechnika Warszawska. Akademia Leona Koźmińskiego ponownie najlepsza w grupie uczelni niepublicznych. Znamy także zwycięzców w rankingach 68 kierunków studiów, dzięki czemu można wybrać te uczelnie i wydziały, które prowadzą je na najlepszym poziomie.
Ranking Perspektyw uwzględnia 29 wskaźników zgrupowanych w siedem kryteriów: Prestiż, Absolwenci na rynku pracy, Potencjał naukowy, Efektywność naukowa, Potencjał naukowy, Innowacyjność i Umiędzynarodowienie. Czyni to z niego jeden z najbardziej rozbudowanych rankingów edukacyjnych na świecie. Jest też jednym z czterech, które posiadają międzynarodowy certyfikat jakości. Jego metodologię opracowuje Kapituła pod przewodnictwem prof. Michała Kleibera, b. prezesa Polskiej Akademii Nauk….
…Ranking Szkół Wyższych Perspektywy 2018 to w istocie cztery rankingi odzwierciedlające różne misje pełnione przez polskie uczelnie. Są to:
Ranking Uczelni Akademickich – obejmujący wszystkie szkoły wyższe (z wyjątkiem uczelni artystycznych) posiadające uprawnienia do nadawania stopnia naukowego doktora;
Ranking Uczelni Niepublicznych – obejmujący niepubliczne szkoły wyższe posiadające uprawnienia do kształcenia co najmniej na poziomie magistra;
Na wniosek prezydenta w projekcie Konstytucji dla Nauki chcemy się wycofać z szybkiej ścieżki habilitacji za prestiżowe granty – powiedział w rozmowie z PAP wiceminister nauki Piotr Müller. Rząd przygotował pakiet ok. 160 poprawek do projektu…….W projekcie ustawy kładzie się nacisk na to, by naukowcy publikowali w czasopismach naukowych znajdujących się w międzynarodowych bazach. Publikowanie w nich może odbywać się również w językach narodowych. Wiele wydawanych w Polsce czasopism naukowych do takich baz jeszcze nie trafiło. Na wniosek prezydenta resort nauki chce skorygować zapisy przejściowe dotyczące publikowania. I tak – zgodnie z poprawką – w ewaluacji 2017-2020 publikacje z czasopism naukowych w latach 2017 i 2018 r. będą punktowane według dotychczasowych ministerialnych punktacji. Punktacja zmieni się więc dopiero w pracach publikowanych w następnych latach…..Inna z poprawek MNiSW zmniejsza – w porównaniu z projektem – wymagania niezbędne do tego, by uzyskać tytuł profesora. Nie będzie do tego niezbędne doświadczenie w kierowaniu grantami oraz aktywność we współpracy międzynarodowej.
Ustawa Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce zostanie uchwalona na początku czerwca. Po przejściu przez Senat „wszystko będzie w rękach pana prezydenta” – powiedział w poniedziałek w Krośnie (Podkarpackie) minister nauki i szkolnictwa wyższego Jarosław Gowin.
Na początku czerwca ustawa zostanie uchwalona przez Sejm, później przez Senat, a potem wszystko będzie w rękach pana prezydenta” – zapowiedział Jarosław Gowin.
Według niego ustawa Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce powstała „w dialogu”, ma też charakter ewolucyjny – a nie rewolucyjny i zawiera część rozwiązań, które sprawdziły się w poprzedniej ustawie.
Będzie wprowadzana stopniowo. Ostatnie zapisane w niej zmiany wejdą w życie w 2026 r.
W środę posłowie rozpoczną prace nad projektem ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, będącego efektem blisko dwóch lat konsultacji i dialogu ze środowiskiem akademickim. Uczestnicy debaty zgadzali się co do palącej potrzeby reformy. Projekt stawia sobie za cel uwolnienie potencjału polskiej nauki, podniesienie pozycji polskich uczelni w rankingach międzynarodowych i wzmocnienie badań naukowych polepszających jakość życia Polaków. Konstytucja dla Nauki to także podwyżki dla nauczycieli akademickich, wsparcie i wzmocnienie uczelni regionalnych, podniesienie jakości studiów i stworzenie nowego modelu kształcenia doktorantów – tzw. szkół doktorskich. To pierwsza tak szeroka reforma po 1989 r. – Konstytucja dla Nauki zastąpi cztery dotychczas obowiązujące ustawy. Dokonanie tak gruntownej reformy nie byłoby możliwe bez dodatkowego finansowania, dlatego przyszłoroczny budżet przeznaczony na szkolnictwo wyższe zostanie zwiększony o 700 mln złotych. Jedną z form wsparcia dla uczelni będzie także ogłoszona dzisiaj kolejna edycja konkursów NCBR na Zintegrowane Programy Uczelni.
Reforma cieszy się szerokim poparciem środowiska akademickiego. Na wejście w życie ustawy czekają: Parlament Studentów RP, Krajowa Reprezentacja Doktorantów, Rada Główna Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Konferencja Rektorów Akademickich Szkół Polskich, Konferencja Rektorów Publicznych Szkół Zawodowych, Sieć Małych i Średnich Publicznych Uczelni Akademickich i wielu innych przedstawicieli środowiska akademickiego. Konstytucja dla Nauki zyskała również aprobatę wśród przedstawicieli organizacji pozarządowych oraz biznesu…….
Jeszcze w tym tygodniu spotkam się z prezydentem Andrzejem Dudą i zaprezentuję mu ostateczny kształt projektu nowej ustawy o szkolnictwie wyższym i nauce – powiedział w środę w radiowej Trójce wicepremier, minister nauki i szkolnictwa wyższego Jarosław Gowin.
W środę w Sejmie odbyło się pierwsze czytanie projektu ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, tzw. Konstytucji dla Nauki, który ma zastąpić cztery dotychczas obowiązujące ustawy. To pierwsza tak szeroka reforma nauki i szkolnictwa wyższego po 1989 r.
Czy nowa ustawa zmieni mechanizmy, które
przyczyniają się do umasowienia dydaktyki i które nie
sprzyjają umiędzynarodowieniu uczelni i aktywności
naukowo-badawczej?
Odejście od masowego kształcenia na rzecz podnoszenia jego jakości
MNiSW już podjęło kroki zmierzające w tym kierunku, takie jak: wprowadzenie do algorytmu współczynnika SSR (stosunek liczby studentów do liczby pracowników) z modelową liczbą 13;
zmiana sposobu liczenia do algorytmu doktorantów – jedynie ci ze stypendium wypłacanym z dotacji liczą się x 6; nagroda za przyciąganie dobrych kandydatów.
Wzmocnienie znaczenia badań i nauki, w tym silniejszy wpływ na otoczenie
społeczno-gospodarcze (transfer wiedzy i innowacji)
MNiSW już podjęło kroki zmierzające w tym kierunku: już dzisiaj dotacja zależna jest od wyników kategoryzacji, a w parametryzacji liczą się wyniki komercjalizacji (patenty, sprzedaż usług badawczych i naukowych).
Najważniejsza idea w nowej ustawie to wprowadzenie statusu uczelni badawczej, a także prowadzenie parametryzacji w dyscyplinach, a nie jednostkach podstawowych, co ma z kolei konsekwencje w postaci przeniesienia uprawnień do nadawania stopni na poziom uczelni.
Zwiększenie efektywności zarządzania uczelnią
Spośród zawartych w nowej ustawie rozwiązań, dwa budzą najwięcej dyskusji:
1. Wprowadzenie nowego organu – rady uczelni, z ważnymi kompetencjami, takimi jak:
• wskazywanie kandydatów na rektora,
• wyposażenie rektora w większe kompetencje wykonawcze.
2. Ustawa wycofuje się również „z wnętrza” uczelni, tj. nie reguluje wewnętrznej organizacji uczelni, pozostawiając to statutowi – dlatego nie ma w niej zapisów odnośnie „jednostek podstawowych”, kanclerza czy prorektorów. Nie oznacza to, że mają nie istnieć – oznacza jedynie, że uczelnie same zadecydują o organizacji swojej administracji oraz dyscyplin naukowych.
O zapisach w nowej ustawie na stronie http://www.nowaustawa.uw.edu.p
„Rząd przyjął Konstytucję dla Nauki. Dziękuję całemu środowisku akademickiemu (również krytykom ustawy) za 2,5 roku twórczej współpracy” – napisał na Twitterze wicepremier, minister nauki i szkolnictwa wyższego Jarosław Gowin.
Ustawa zgodnie z propozycją resortu nauki ma zacząć obowiązywać od 1 października 2018 r. Byłaby to pierwsza od ponad 12 lat całościowa reforma uczelni.
Wśród ważnych kierunkowych zmian zawartych w projekcie ustawy, nazywanej Konstytucją dla Nauki lub Ustawą 2.0, jest m.in. uzależnienie wielu możliwości uczelni (m.in. możliwości prowadzenia studiów o profilu ogólnoakademickim i nadawania stopni naukowych) od kategorii naukowych, jakie szkoła wyższa uzyska w prowadzonych dyscyplinach. Uczelnie (publiczne i niepubliczne) dzielić się będą na akademickie i zawodowe.
Rząd nie ma pieniędzy na mieszkania komunalne – W ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat z Polski wyjechało kilkanaście tysięcy naukowców – zdolnych, młodych ludzi, którzy poza granicami kraju szukali warunków do pracy naukowej i twórczej wymiany myśli. Dziś mamy warunki, aby z powrotem przyjąć ich w Polsce – podkreśla wicepremier Jarosław Gowin. W ramach „Polskich Powrotów” rodzime uczelnie mogą starać się o specjalne dotacje na sfinansowanie zatrudnienia akademika dotychczas pracującego w innym kraju. NAWA pokryje koszty związane z jego przeprowadzką i adaptacją miejsca pracy do potrzeb prowadzonych badań naukowych. Przez cztery lata będzie również opłacać wynagrodzenie wracającego naukowca oraz dwóch jego współpracowników, wspierających go w wykonywaniu codziennych obowiązków. Najbardziej doświadczeni badacze, którzy zdecydują się wrócić do Polski, w ciągu roku będą mogli zarobić nawet ok. 350 tys. zł brutto.
Komitet Stały Rady Ministrów przyjął w środę projekt reformy szkolnictwa wyższego – poinformował na Twitterze szef resortu nauki Jarosław Gowin. Wiceminister Piotr Müller powiedział PAP, że o tym, ile pieniędzy będzie skierowanych na reformę zdecyduje rząd na posiedzeniu 20 marca.
…W projekcie tzw. Ustawy 2.0 znalazła się bowiem propozycja znacznego zwiększenia finansowania nauki i szkolnictwa wyższego. Rozpisana jest tam ścieżka dochodzenia do finansowania tego sektora na poziomie 1,8 proc. PKB w 2025 r. Do tej części projektu zastrzeżenia zgłosiło Ministerstwo Finansów.
Środowe posiedzenie Komitetu Stałego Rady Ministrów może okazać się kluczowe dla losów reformy szkolnictwa wyższego przygotowanej przez resort Jarosława Gowina. Na spotkaniu mają się bowiem rozstrzygnąć kwestie dotyczące finansowania.
W projekcie ustawy 2.0 zapisano, że nakłady na naukę i szkolnictwo wyższe liczone jako procent PKB mają systematycznie rosnąć: od 1,2 proc. PKB w 2019 r. do 1,8 proc. PKB w 2025 r. Problem w tym, że Ministerstwo Finansów krytycznie odnosi się do takiego mechanizmu……
Program Polskie Powroty jest wielką szansą zarówno dla polskich uczelni, jak i polskich naukowców, którzy myślą o powrocie do kraju – powiedział wicepremier, szef resortu nauki Jarosław Gowin, inaugurując w środę nowy program Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej (NAWA).
Program Polskie Powroty ma zachęcić polskich badaczy do powrotu do kraju poprzez zapewnienie im konkurencyjnych warunków pracy. Naukowcy, którzy zdecydują się na powrót, mogą liczyć na roczne wynagrodzenie w wysokości nawet do 350 tys. złotych brutto (wypłacane nawet przez 4 lata), a także środki, które pozwolą na zorganizowanie dwóch dodatkowych etatów – po to, aby naukowiec mógł stworzyć własny zespół, wspierający go w badaniach. Program będzie finansował także koszty przeprowadzki……..
…..Szef resortu nauki wyraził nadzieję, że dzięki temu programowi do Polski powróci jak najliczniejsze grono zdolnych naukowców, niezależnie od ich wieku czy dotychczasowej pozycji zawodowej. „Chcemy zapewnić im tutaj warunki finansowe, warunki organizacyjne do tego, żeby swoje przełomowe odkrycia naukowe, przełomowe badania prowadzili w Polsce, żeby budowali wokół siebie zespoły badawcze, żeby wykształcili polskich studentów, czyli swoich następców” – zadeklarował Gowin.
W ramach programu Polskie Powroty przewidziano środki na: wynagrodzenie doświadczonego powracającego naukowca (350 tys. zł rocznie przez cztery lata) lub dla osoby z mniejszym doświadczeniem (240 tys. zł rocznie), dwa etaty – pozwalające powracającemu naukowcowi zorganizować własny zespół (180 tys. zł rocznie), adaptację miejsca pracy w polskiej jednostce (do 25 tys. zł) oraz koszty związane z przeprowadzką powracającego naukowca (30 tys. zł)……..
…..Zadaniem naukowca powracającego w ramach tego programu będzie więc: stworzenie własnej grupy projektowej w murach polskich uczelni lub instytutów; ubieganie się o granty w polskich i zagranicznych instytucjach finansujących badania, oraz prowadzenie i upowszechnianie tych badań w renomowanych czasopismach naukowych lub prowadzenie prac rozwojowych lub wdrożeniowych…..
….Poprzednia kadencja parlamentu to nasza wielka walka z deprecjacją z obniżeniem stopnia naukowego. Rozwiązania proponowane przez ministra Jarosława Gowina zmierzają jednak do tego, by kadrę naukową oprzeć na doktorach, bo profesorowie zbyt wiele kosztują. Żeby być uczelnianym profesorem, wystarczy być doktorem.
Ta ustawa zapomina o jednej ważnej rzeczy: jak istotny jest warsztat uczonego. A warsztat badawczy uczonego buduje się przez wiele lat i to jest rzecz bardzo indywidualna. W tej chwili zmierzamy zaś w kierunku, by nie wiedza czy kompetencje, ale stopień doktora otwierał wszystkie furtki…..
Prof. Włodzimierz Bernacki: Prywatnie – jako poseł – nie zmieniłem zdania w sprawie. Uważam, że ten projekt ustawy jest fatalny…..
Wiem tyle, że został sporządzony protokół rozbieżności, ale jestem ciekaw, czy jest na stole możliwość wprowadzenia poprawek, bo jak się wydaje, ustawa przejdzie.
Sytuacja jest taka, jaką Pan zna: stanowiska zostały przedstawione, mogę powiedzieć za siebie, że przedstawiłem krytyczną opinię co do tego projektu ustawy, ale co do decyzji politycznych: zobaczymy w najbliższym czasie. Choć konferencja prasowa wicepremiera Gowina pokazuje, w którym kierunku będą zmierzać działania.
….Z naszych informacji wynika, że obie strony sporządziły protokół rozbieżności co do niektórych kwestii proponowanych w ustawie 2.0 (tzw. konstytucji dla nauki). Sam prezes Prawa i Sprawiedliwości miał pozytywnie wyrazić się o woli głębokich zmian w szkolnictwie wyższym, ale – jak nam powiedziano – pewne poprawki zostaną przyjęte w parlamencie, zapewne na posiedzeniu komisji sejmowej.
W pewnym momencie prezes zasugerował nawet, że być może będzie potrzeba, by zmiany były jeszcze bardziej głębokie niż te przedstawione w projekcie ustawy
— słyszymy.
Planowane są też kolejne spotkania „na szczycie” -……
Dzisiaj skieruję gotowy projekt nowej ustawy o szkolnictwie wyższym i nauce pod obrady rządu, a mówiąc ściślej do Komitetu Stałego Rady Ministrów – zapowiedział w czwartek wicepremier, minister nauki i szkolnictwa wyższego Jarosław Gowin……
Co do rad uczelni: to jest pewien paradoks, że środowiska akademickie, które na początku były temu bardzo przeciwne, teraz zaakceptowały to rozwiązanie
— powiedział Gowin.
To jest rozwiązanie, które ma przewietrzyć uczelnie trochę, doprowadzić do tego, żeby pojawili się na uczelni ludzie, którzy patrzą z zewnątrz, patrzą świeżym spojrzeniem. Jestem zaskoczony, że tego typu rozwiązanie jest kontestowane wewnątrz naszego obozu politycznego
— mówił.
Zarzut dotyczący inwestycji przede wszystkim w większe ośrodki akademickie ocenił jako bezzasadny.
Ta ustawa przeniknięta jest zasadą zrównoważonego rozwoju. Chcemy doprowadzić do powstania kilku, a w przyszłości kilkunastu uczelni, które będą na światowym poziomie. Ale zależy nam równocześnie, żeby podnosić poziom wszystkich pozostałych uczelni. Więc to na pewno nie będzie tak, że te czołowe uczelnie będą się rozwijały kosztem pozostałych
Bez nauki Polska nie ma przyszłości. Nie ma bez niej rozwoju społecznego i gospodarczego – powiedział w poniedziałek w Toruniu wicepremier, minister nauki i szkolnictwa wyższego Jarosław Gowin. Dodał, że Konstytucja dla Nauki wejdzie w życie 1 października.
……”1 października 2018 roku zaczniemy wdrażać przełomową reformę nauki i szkolnictwa wyższego. Wiem, że nie wszystkim ona się podoba. Co się najbardziej nie podoba? To, że ona powstała w naszym gronie, w dialogu pełnym szczerości i szacunku. Ja wierzę, że właśnie dlatego, że powstała w takim dialogu, to ona wejdzie w życie. Dzięki tej reformie uwolnimy potencjał naszych studentów i naukowców. Uwolnimy potencjał wykładowców i badaczy, doktorów i profesorów” – zapowiedział minister…..
Blogujący naukowcy w Polsce są wciąż w mniejszości. Choć pisanie blogów jest czasochłonne i nie premiowane przez uczelnie czy instytuty, to samym autorom może przynosić korzyści. Jest warsztatem komunikacji naukowej, może wręcz pomóc w rozwoju kariery naukowej……
72 tys. obcokrajowców ze 166 krajów studiuje w Polsce. Umiędzynarodowienie polskiej nauki to jedno z największych stojących przed nami wyzwań – ocenił w poniedziałek w Gliwicach wicepremier, minister nauki i szkolnictwa wyższego Jarosław Gowin.
…..Wśród zagranicznych studentów w Polsce ponad połowę stanowią Ukraińcy – jest ich 37,5 tys., na kolejnym miejscu są Białorusini – 6 tys. Podczas konferencji przyznawano, że te liczby cieszą, należy jednak zabiegać o to, by do Polski przyjeżdżało więcej studentów również z innych krajów.
Zaprezentowany projekt ustawy prawo o szkolnictwie wyższym to efekt blisko dwuletniej współpracy ze środowiskiem akademickim, z czego ostatnie cztery miesiące spędzono na konsultacjach społecznych i uzgodnieniach zaproponowanej we wrześniu 2017 roku pierwszej wersji ustawy. „Dzięki szczeremu, rzetelnemu i zakrojonemu na wielką skalę dialogowi mamy jeszcze lepszy projekt niż kilka miesięcy temu” – podkreślił Jarosław Gowin, wicepremier i minister nauki i szkolnictwa wyższego, ogłaszając zaktualizowaną Konstytucję dla Nauki……
Ministerstwo nauki przygotowała specjalny projekt, którzy zakłada dezubekizację pracowników naukowych. Osoby, które mają na koncie współpracę z służbami specjalnymi PRL nie będą mogły sprawować kierowniczych funkcji na wyższych uczelniach i otrzymać tytułu profesorskiego. Komentują dr Józef Wieczorek (publicysta), prof. Tomasz Żyro (politolog) i Grzegorz Wołk (historyk IPN) . ….
– Nowy projekt ustawy bardzo przypomina swoją pierwotną wersję, ale widać wyraźnie, że w wyniku dyskusji ze środowiskiem oraz symulacji skutków ustawy, wprowadzono w nim ulepszenia – komentuje zaprezentowaną 22 stycznia wersję Prawa o szkolnictwie wyższym i nauce prof. Marcin Pałys, rektor UW.
….Zmiany w projekcie ustawy
Jako przykłady pozytywnych zmian w stosunku do projektu wrześniowego prof. Marcin Pałys, rektor UW wymienił nową wersję przepisów o konkursach dla uczelni badawczych. – W poprzedniej wersji zakładano, że dodatkowe finansowanie będzie wynosić do 10% zwykłego finansowania. W obecnym projekcie to nie mniej niż 10%. Ta zmiana jest zgodna z naszymi sugestiami. 10% to nie byłby wystarczający zastrzyk finansowy, żeby przekształcić uniwersytet w uczelnię badawczą.
Korzystnie rektor UW ocenia również zmianę formuły finansowania uczelni z budżetu państwa. – Zastąpienie dotacji subwencją jest dobrą wiadomością, ponieważ znacznie uelastycznia możliwość wydatkowania tych środków oraz rozwiązuje wiele praktycznych problemów. Dotychczas z dotacji dydaktycznej bardzo trudno było kupować np. wyposażenie sal laboratoryjnych dla studentów, laboratoriów komputerowych czy językowych. Teraz te ograniczenia znikną – wyjaśnia prof. Pałys.
Społeczność UW czeka dyskusja
Rektor UW podkreśla, że w projekcie uwzględniono wiele zapisów, które postulowała społeczność uniwersytetu, a które znalazły się w uchwale Senatu UW, przyjętej w grudniu ubiegłego roku. – Najważniejszy jest fakt, że uczelnie mają mieć całkowitą autonomię w zakresie swojej organizacji i struktury wewnętrznej – zaznacza prof. Marcin Pałys. …
Wsparcie dla uczelni regionalnych, urlopy rodzicielskie dla doktorantów, zrównanie wieku emerytalnego naukowców bez względu na płeć do 65 r. życia – to wybrane zapisy w najnowszym projekcie ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, który przedstawił w poniedziałek szef resortu nauki Jarosław Gowin.
Resort zdecydował się m.in. utrzymać w projekcie nową koncepcję rad uczelni, jako „ciał wspierających” zarządzanie uczelni i monitorujących prace rektora. Doprecyzowano też jej kompetencje.
„Rada ma też mieć swój udział w wyborze rektora polegającym na wskazaniu co najmniej dwóch kandydatów. Nowością jest to (…), że ustawa przewiduje też taką możliwość, że statut uczelni może określić te zasady wyboru inaczej. To znaczy, że statut uczelni może dać uprawnienie do wyboru rektora bezpośrednio radzie uczelni” – wyjaśniał Gowin……
Zachowane zostaną też aktualne nazwy uczelni, bez względu na zmiany w kategoriach naukowych przyznawanych uczelniom. ….
……W projekcie ustawy pozostanie zapis o dwóch ścieżkach kariery – dydaktycznej i naukowej. Gowin podkreślił w czasie briefingu, że nowa ustawa dowartościowuje wybitnych dydaktyków. Dzięki nowym przepisom ma być uruchomiana osobna – dydaktyczna – ścieżka kariery akademickiej.
Wicepremier zapowiedział podczas prezentacji projektu, że zniesiony będzie też obowiązek habilitacji. Sam stopień doktora habilitowanego wprawdzie pozostanie, ale zrobienie habilitacji nie będzie konieczne, aby kontynuować karierę na uczelni (do tej pory adiunkt bez habilitacji nie mógł być na uczelni zatrudniony dłużej niż 8 lat)…..
